ફિલસુફીભર્યા ગીતો – ૯ – रात गई फिर दिन आता है .. इसी तरह … ये सारा जीवन जाता है

નિરંજન મહેતા

૧૯૫૪ની ફિલ્મ ‘બૂટપોલીશ’નુ આ ગીત હતાશ બાળકોને સંબોધીને ગવાયું છે.

 

रात गई
ओ रात गई फिर दिन आता है
इसी तरह आते जाते है
ये सारा जीवन जाता है

कितना बड़ा सफर दुनिया का
एक रोता एक मुस्कुराता है (२)
कदम कदम रखता ही राही
कितना दूर चला जाता है

एक एक तिनके तिनके से
पंछी का घर बन जाता है

कभी अँधेरा कभी उजाला (२)
फूल खिला फिर मुरजाता है
खेला बचपन हँसी जवानी (२)
मगर बुढापा तडपता है (२)

सुख दुःख का पहिया चलता है
वही नसेबा कहेलाता है

 

બાળકોને જીવનની ફિલસુફી સમજાવતા આ ગીતમાં ડેવિડ જણાવે છે કે જેમ રાત જાય અને સવાર આવે તેમ આ જીવનનો ક્રમ પણ ચાલતો રહે છે અને પૂરૂ જીવન વ્યતિત થઇ જાય છે.

જેમ પંખી એક એક તણખલાથી પોતાનો માળો બનાવે છે તેમ આ જગતની લાંબી મુસાફરીમાં એક એક ડગલું ભરતા મનુષ્ય કયાનો ક્યા નીકળી જાય છે તેની તેને ખબર જ નથી રહેતી.

જેમ ફૂલ ખીલીને કરમાઈ જાય છે તેમ સમજી લો કે રાત અંધારી હોય છે તો તેની પછી ઉજાશવાળો દિવસ હોય છે

બાળપણ નિર્દોષ હોય છે અને રમતમાં વીતે છે અને તે જ રીતે યુવાની મજાક મસ્તીમાં વીતી જાય છે પણ જ્યારે બુઢાપો આવે છે ત્યારે માનવી તડપતો રહે છે. આમ સુખ અને દુઃખનું ચક્ર ચાલતું રહે છે અને તેને નસીબ કહે છે.

આ ગીતનો પૂર્વાધ છે. ત્યારબાદ નાસીપાસ થયેલા બાળકો ડેવિડને પૂછે કે નસીબ એટલે શું? કોઈક અમીર હોય છે તો કોઈ ગરીબ આમ કેમ? અમારી કેમ આ પરિસ્થિતિ છે? અમારી પાસે કેમ કોઈ કામ નથી? ભીખ માંગીને અમે ક્યા સુધી જીવીશું? આમ કહી બધા બાળકો નિરાશ થઇ મો ફેરવી લે છે.

જવાબમાં ડેવિડ કહે છે કે તમે તો એક બરાબર હજાર છો તો આગળ ચાલતા રહો. ક્યાય અટકતા નહિ, ઝુકતા નહિ, ગભરાતા નહિ કારણ આ તમારી જ ભૂમિ છે. ઊંચા વિચારો રાખો અને આગળ વધતા જાઓ. આ રાત પણ ચાલી જશે અને નવી સવાર આવશે.

સરસ્વતિકુમાર ‘દિપક’ના શબ્દોને સંગીત આપ્યું છે શંકર જયકિસને. સ્વર છે આશા ભોસલે અને મન્નાડેના. ડેવિડ ઉપરાંત બાળકલાકારોમાં મુખ્ય છે બેબી નાઝ અને રતન કુમાર.

---

Niranjan Mehta