ફિલ્મી ગઝલોનું નાનકડું પણ અનોખું વિશ્વ

ભગવાન થાવરાણી

વધુ એક લખનવી જોઈએ. ‘ બેહઝાદ ‘ લખનવી. બેહઝાદ એટલે ઈમાનદાર અથવા ઇજ્જતદાર. અસલી નામ સરદાર હસન ખાન. જન્મ લખનૌ, ઈંતેકાલ કરાચી. એમની વિખ્યાત ગઝલ ‘ ઐ જઝ્બ એ દિલ ગર મૈં ચાહું હર ચીઝ મુકાબિલ આ જાએ ‘ ઘણા ગઝલ ગાયકોએ પોતપોતાના અંદાઝમાં ગાઈ છે. બેગમ અખ્તર સાહેબાએ જે પહેલી ગઝલ ગાઈ ( દીવાના બનાના હૈ તો ) એ પણ એમણે લખી હતી. ભારતીય અને પાકિસ્તાની મળી કુલ ૧૭ ફિલ્મોના ગીતો લખ્યા. આર. કે બેનરની પહેલી ફિલ્મ ‘ આગ ‘ માટે એમણે લખેલી ગઝલ ‘ ઝિંદા હું ઈસ તરહ ‘ કેમ ભૂલાય !

લખનવીઓની દાસ્તાન પૂરી કરીએ એ પહેલાં એક વધુ લખનવી અસરાર ઉલ હક ‘ મજાઝ ‘ ઉર્ફે મજાઝ લખનવીનો ઉલ્લેખ પણ કરી લઈએ હાલાંકિ એમની કોઈ ગઝલ ફિલ્મોમાં ન લેવાઈ. માત્ર એક લાજવાબ નઝ્મ ‘ ઐ ગમે દિલ ક્યા કરું ઐ વહશતે દિલ ક્યા કરું ‘ ઠોકર – ૧૯૫૩ ફિલ્મમાં લેવાઈ. મુઠ્ઠી ઊંચેરા શાયર. જાવેદ અખ્તર સાહેબના મામા હતા. ૪૪ વર્ષની વયે અવસાન પામ્યા.

બેહઝાદ લખનવી ભણી પાછા ફરીએ. એમની બે ગઝલ. બન્ને ખૂબ જાણીતી અને સંગીત રસિયાઓની માનીતી :

ઝિંદા હું ઈસ તરહા કે ગમે ઝિંદગી નહીં
જલતા હુઆ દિયા હું મગર રૌશની નહીં

વો  મુદ્દતેં  હુઈં  હૈં  કિસી  સે  જુદા  હુએ
લેકિન યે દિલ કી આગ અભી તક બુઝી નહીં

આને કો આ ચુકા થા કિનારા ભી સામને
ખુદ ઉસકે પાસ હી મેરી નૈયા ગઈ નહીં

હોટોં કે પાસ આએ હંસી ક્યા મજાલ હૈ
દિલ કા મુઆમલા હૈ કોઈ દિલ્લગી નહીં

યે ચાંદ યે હવા યે ફિઝા  સબ  હૈં માંદ માંદ
જબ તૂ નહીં તો ઇન મેં કોઈ દિલકશી નહીં..

– ફિલ્મ : આગ ૧૯૪૮
– મુકેશ
– રામ ગાંગૂલી

તુમ્હારે બુલાને કો જી ચાહતા હૈ
મુકદ્દર બનાને કો જી ચાહતા હૈ

યે જી ચાહતા હૈ કે તુમ્હારી ભી સુન લૂં
ખુદ અપની  સુનાને  કો જી ચાહતા હૈ

તુમ્હારી મુહબ્બત મેં ખોઈ હુઈ હું
તુમ્હેં યે બતાને કો જી ચાહતા હૈ

જો તુમ આઓ તો સાથ ખુશિયાં ભી આએં
મેરા  મુસ્કુરાને  કો  જી  ચાહતા  હૈ ..

– ફિલ્મ : લાડલી ૧૯૪૮
– લતા
– અનિલ બિશ્વાસ

( આ ગઝલ ક્યાંક પ્રેમ ધવનના નામે બોલે છે પણ છે બેહઝાદ સાહેબની જ. )

શ્રી ભગવાન થાવરાણીનો સંપર્ક bhagwan.thavrani@gmail.com વીજાણુ ટપાલ સરનામે કરી શકાય છે.