પંખીઓના દેશમાં
ગિરિમા ઘારેખાન
ઉનાળાનો સમય હતો. શાળાઓમાં લાંબી રજાઓ હતી. શહેરમાં એક હોલમાં વિજ્ઞાનમેળો ભરાયો હતો. દસ વર્ષના શુભમને વિજ્ઞાનમાં ઘણો જ રસ હતો. એને વિજ્ઞાનને લગતાં પુસ્તકો વાંચવા પણ બહુ ગમતાં. આ વિજ્ઞાન મેળામાં પુસ્તકો પણ વેચાતા હતા. શુભમના પપ્પા અને દાદા એને વિજ્ઞાન મેળો જોવા લઇ ગયા.
મેળામાં જવા માટે ઘણી ભીડ હતી. ટિકિટબારી પર હતી લાંબી લાઈન! દાદાજી બાજુમાં એક ખુરશી ઉપર બેસી ગયા. શુભમ એના પપ્પા સાથે લાઈનમાં ઊભો રહ્યો અને એમની સાથે વિજ્ઞાનની રસપ્રદ વાતો કરતો રહ્યો. એના પપ્પાએ એને કહ્યું, “વિજ્ઞાનની નવી શોધોને કારણે હવે પછી માણસોનું જીવન વધારે ને વધારે આરામદાયક થતું જશે.’ વાતોવાતોમાં ટિકિટબારી ઉપર એમનો નંબર આવી ગયો. ત્રણે ય જણ ટિકિટ લઈને મેળામાં દાખલ થયા.
શુભમને ત્યાં બહુ જ મજા પડી. મેળામાં વિજ્ઞાનના સિધ્ધાંતથી ચાલતી જાતજાતની રમતો હતી. ત્યાં સાઈકલ ચલાવીને એનાથી પેદા થતી ઉર્જાથી ઉપર બાંધેલા બોલને ખસેડવાની એક રમત હતી. શુભમ બોલને થોડોક ખસેડી શક્યો. પછી એ સાયકલ ચલાવીને લાઈટનો બલ્બ સળગાવવાની રમતો પણ રમ્યો. એ બધી રમતો શુભમને બહુ જ ગમી. એણે મેળામાંથી થોડા પુસ્તકો પણ ખરીદ્યાં. એ મેળામાં હવે પછી કેવી કેવી શોધો થવાની છે એ પણ નાનાં નાનાં મોડલ્સ મૂકીને બતાવ્યું હતું.
મેળામાં એક ટાઈમ મશીન મૂક્યું હતું. એમાં બેસીને જેને જે સાલમાં જવું હોય એમાં જઈ શકાય એવી ચાવીઓ હતી. ત્યાં બાળકોની ઘણી ભીડ હતી. શુભમને પપ્પાની કહેલી વાત યાદ આવી. હવે પછી જિંદગી કેવી આરામ દાયક બનશે એનો અનુભવ કરવા માટે એને ટાઈમ મશીનમાં બેસવાનું મન થયું.
એ તો પપ્પાને પૂછીને, ટાઈમ મશીનની ટિકિટ લઈને એમાં બેસી ગયો. એણે થોડા વર્ષો પછીનું બટન દબાવ્યું. જગ્યાના નામ માટે એણે પોતાની શાળાનું નામ લખ્યું. મશીન તો ચાલુ થયું. શુભમે આંખો
મીંચી દીધી.
મશીન ઊભું રહ્યું. એની ઘરઘરાટી સંભળાતી બંધ થઇ એટલે શુભમે આંખો ખોલી. મશીન એને એની સ્કૂલમાં લઇ ગયું હતું. સ્કૂલના બદલાઈ ગયેલા સુંદર મકાનને જોતો શુભમ એક ક્લાસ પાસે પહોંચ્યો. એમાં વિદ્યાર્થીઓ બેઠા હતા. એમની પાટલી ઉપર પુસ્તકોને બદલે દરેકના હાથમાં “પામ ટોપ’ હતાં. ઈલીકટ્રોનીક બોર્ડ ઉપર ટીચરે ઘણી બધી એપ્લીકેશનના નામ લખ્યાં હતા. એ કહેતાં હતા કે તમારે હોમવર્કમાં આ બધી એપ્લીકેશન ડાઉનલોડ કરીને લાવવાની છે. શુભમે એ બધા નામ વાંચ્યા. ઘણા બધા નામ એને માટે નવા હતાં. ત્યાં તો ટીચરે એક રમતની એપ્લીકેશનનું નામ લખ્યું અને કહ્યું કે રમતના પિરિયડમાં આપણે આ રમત રમવાની છે. શુભમને નવાઈ લાગી-રમતના પિરિયડમાં બહાર જઈને નહીં રમવાનું?
એટલામાં બે ત્રણ વિદ્યાર્થીઓ શુભમ ઊભો હતો ત્યાંથી પસાર થયાં. એણે એમને ઊભા રાખ્યાં અને એમના નામ પૂછ્યાં. એ લોકોને માત્ર અંગ્રેજી ભાષા જ આવડતી હતી. શુભમે એના થેલામાંથી કાઢીને
પુસ્તકો એમને આપ્યાં. એ લોકો પુસ્તકોને પહેલીવાર જોતાં હોય એવી રીતે જોવા માંડયા. પછી એક છોકરાએ પૂછ્યું, “આ શું છે?”
“અરે, તને આની નથી ખબર?’ શુભાંગને ઘણું જ આશ્ચર્ય થયું. “આ તો પુસ્તક છે. આને વાંચવાની બહુ મજા આવે. એમાંથી આપણને જ્ઞાન પણ મળે. હું તમને ગીફ્ટ આપું છું. તમે વાંચજો.’
એક છોકરાએ પુસ્તક હાથમાં આમતેમ ફેરવીને જોયું. પછી પૂછ્યું, ‘આ કેવી રીતે ખુલે? આનો પાસવર્ડ શું છે?”
એના આવા પ્રશ્નથી શુભમ તો આશ્ચર્યચકિત થઇ ગયો. આ લોકોને પુસ્તકની નથી ખબર?
પેલા લોકોને પુસ્તકો લેવામાં બિલકુલ રસ ન હતો.
શુભમને ઘણું બધું જોવું હતું. પણ આટલું જોઇને જ એ નિરાશ થઇ ગયો. એ પાછો ટાઈમ મશીનમાં જઈને બેસી ગયો અને વિજ્ઞાનમેળામાં પાછો આવી ગયો. શુભમનું ઊતરેલું મોં જોઇને એના પપ્પાને કંઇક ખ્યાલ તો આવી ગયો.
એના દાદાજીએ એનો હાથ પકડીને પૂછ્યું, ‘જોઈ આવ્યો બધું? શું શું જોયું મને કહેજે. તને તો એ વધારે સવલતોવાળો સમય બહુ ગમ્યો હશે.”
શુભમે જોરથી માથું ધુણાવતા કહ્યું, “ના દાદાજી. સગવડો મળે. પણ જે સમયમાં મારી ભાષા ન હોય, પુસ્તકો ન હોય અને મેદાનોમાં રમવાનું ન હોય એવા સમયમાં જવું મને ન ગમે.’
[ભાવિક પરિષદ]
ગિરિમા ઘારેખાન | મો-૮૯૮૦૨૦૫૯૦૯
વેબ ગુર્જરી 