ભગવત રાવત – માણસ અને માણસાઈના કવિ.

હિન્દી કવિ ભગવત રાવત ( ૧૯૩૯ – ૨૦૧૨ ) ની સક્રિય કારકિર્દી મહદંશે ભોપાલમાં વીતી. પોતે મૂળ મધ્યપ્રદેશના ટહેરકા ( ટીકમગઢ ) બુંદેલખંડના. આ બુંદેલખંડી ખુમારી એમની પ્રકૃતિ અને કવિતાઓમાં સદૈવ દૃષ્ટિગોચર થતા રહેતા. પોતે આજીવન કચડાયેલા – વંચિત લોકોના કવિ રહ્યા અને એમના વિશે, એમના માટે કવિતાઓ લખતા રહ્યા. થોડાક વર્ષ મધ્યપ્રદેશ સાહિત્ય અકાદમીના અધ્યક્ષ રહ્યા અને એના મુખપત્ર ‘સાક્ષાત્કાર’નું સંપાદન પણ કર્યું. સચ પૂછો તો, ઐસી કૈસી નીંદ, અમ્મા સે બાતેં અને દેશ એક રાગ હૈ જેવા બાર કવિતા સંગ્રહો અને બે વિવેચન ગ્રંથો આપ્યા. એમના સર્જનકાર્ય વિશે પણ એક પુસ્તક ‘ ભગવત રાવત – અપને સમય કા ચરિતાર્થ ‘  ડો. બ્રજબાલા સિહે લખ્યું છે.

મહાન લેખક ફણીશ્વરનાથ રેણુ ની વાર્તા ‘મારે ગયે ગુલફામ ‘ અને એના પરથી બનેલી ફિલ્મ ‘ તીસરી કસમ ‘ ના અમર પાત્ર હીરામનને ઉદેશીને એમણે લખેલી કવિતાઓનો સંગ્રહ ‘ સુનો હીરામન ‘ હિન્દી કવિતા સાહિત્યની એક વીરલ કૃતિ ગણાય છે.

એમની બે કવિતાઓ જોઈએ :

              || ખરું પૂછો તો ||

કવિતા સ્વયંસિદ્ધ છે. આ એક એવા યાત્રિક આત્માની વાત છે જેને એવું લાગ્યા કરે છે કે એનો અહીં આવવાનો હેતુ કંઇક જુદો હતો અને એને કરવું પડ્યું કંઈક જુદું ! જે કરાવવામાં આવ્યું એ માટે અહીં આવ્યો જ નહોતો !

ઉપરની કવિતાનો જાણે ઉત્તરાર્ધ હોય એવી એમની આ બીજી કવિતા જરા જુદા લહેજામાં છે પણ વાત એ જ છે. કોઈ ટિપ્પણી વિના એ જોઈએ :

             ||   આ પરીક્ષા ખંડમાંથી   ||

 આટલી બધી સમસ્યાઓ 

---

સાભાર સ્વીકારઃ ‘ફૂલછાબ’ની બુધવારની ‘પંચામૃત’ પૂર્તિમાં પ્રકાશિત થતી લેખકની કોલમ ‘સંવાદિતા’

---

શ્રી ભગવાન થાવરાણીનો સંપર્ક bhagwan.thavrani@gmail.com વીજાણુ ટપાલ સરનામે કરી શકાય છે.