Category: ચિંતન

ભગવાન થાવરાણી એક ખ્વાજા હૈદર અલી  ‘ આતિશ ‘ પણ હતા. ઝૌક, ગાલિબ અને બાદશાહ ઝફરના સમકાલીન અને અઢારમી સદીના ઉત્તરાર્ધના શાયર. એટલા સ્વમાની અને…

ભગવાન થાવરાણી ચાલો, એક વાર ફરીથી પાછા ફરીએ વીતેલી શતાબ્દીઓ તરફ અને પડતાલ કરીએ એ શાયરોની જે ઉર્દૂ શાયરીના પાયાના પત્થરો છે. આવા શાયરોમાં આપણે…

શબ્દસંગ નિરુપમ છાયા ફરી એક વખત ગાંધી જયંતિ આવી અને ગઈ…એમ તો ગાંધી ૧૫૦ની ઘટના પણ આવી અને પસાર થઈ ગઈ, થોડાં બુદબુદો ઉઠ્યાં અને…

ભગવાન થાવરાણી અસલ નામ સૈયદ મુસલાહુદ્દીન અને તખલ્લુસ  ‘ અતહર ‘ હોવા છતાં આ શાયર   ‘ શાઝ ‘ તમકનત નામે કેમ પ્રસિદ્ધિ પામ્યા એ…

પ્રવાસી યુ. ધોળકિયા પ્રસ્તુત લેખમાળાના ૧૦મા મણકામાં આપણે કળિયુગનાં બે ચરણોનો ૩,૦૦૦ વર્ષોનો ઇતિહાસ જોયો. આજના મણકામાં ૧,૨૦૦ વર્ષનું સંક્ષિપ્ત દર્શન કરશું. કળિયુગ – ત્રીજું…

ભગવાન થાવરાણી ઘણા શેર એવા હોય છે જે પ્રથમ ઘાએ જ આપણા પર વીજળીની જેમ પડે છે અને આપણે પડીને સફાળા ઊભા થયા બાદ એ…

ભગવાન થાવરાણી કેટલાક શાયરોના મારા પસંદીદા શેરો સાથે પૂર્ણ ન્યાય કરી શકાય એ માટે એમની અન્ય રચનાઓમાંથી પસાર થવું જરૂરી બની જાય છે. આવી કૃતિઓ…

ભગવાન થાવરાણી રાજેશ રેડ્ડી નિશ્ચિંતપણે આજની તારીખે ભારતીય ઉર્દૂ કવિતામાં એક મોટું નામ છે. એમનું નામ અને કામ એમના ઉચ્ચસ્તરીય સર્જકત્વના કારણે સતત ચર્ચામાં રહે…

ગઝલાવલોકન સદીઓથી  એવું  જ  બનતું  રહ્યું  છે  કે પ્રેમાળ  માણસ નથી ઓળખાતા   સખી એને  જોવા  તું ચાહી  રહી  છે,  જે  સપનું  રહે છે  હંમેશા …

ભગવાન થાવરાણી કવિતામાં આધુનિકતા અંગે ગમે તેટલી ચર્ચાઓ થાય, ઉર્દૂ કવિતાની મારી સરેરાશ સમજ અનુસાર મેં જે જોયું છે તદનુસાર અહીં આધુનિકતાના નામે કવિતામાં ઢંગધડા…

પ્રવાસી યુ. ધોળકિયા આપણી લેખમાળાના અંતિમ પડાવ પર આપણે આવી ચૂક્યાં છીએ. અત્યાર સુધી આપણે લગભગ ૯૦,૦૦૦ વર્ષના કાળખંડની દીર્ઘ યાત્રા પુરી કરી છે. હવે…

ભગવાન થાવરાણી પાકિસ્તાનમાં રહેતા ઝફર ઈકબાલ સાહેબે ઉર્દૂ શાયરી માટે એ કામ કર્યું જે ભારતમાં દુષ્યંત કુમારે કર્યું. એમણે ઉર્દૂમાં એ બિંબો અને પ્રતીકોનો ઉપયોગ…

ભગવાન થાવરાણી શમીમ અબ્બાસ મુંબઈમાં રહે છે અને વર્તમાન દૌરના મહત્વપૂર્ણ શાયર છે. જીવન પ્રત્યેનો એમનો રવૈયો નિખાલસતા ભર્યો અને બેધડક છે. એમનો આ શેર એમની…

ભગવાન થાવરાણી શકેબ જલાલી અલીગઢની બાજુમાં આવેલા જલાલ ગામના હતા. શકેબ ( અથવા શકીબ ) નો અર્થ થાય ધૈર્ય અથવા સહનશીલતા પરંતુ વિડંબના જૂઓ કે શકેબ સાહેબ સ્વયં જીવન-જ્યોતની આંચ…

ભગવાન થાવરાણી અકીલ નોમાનીનું નામ કદાચ ઘણા બધા ઉર્દૂ કવિતા-પ્રેમીઓ માટે બહુ પરિચિત નહીં હોય, પરંતુ એમના શેરોનું ઊંડાણ જોઈ શાયર તરીકેની એમની ઊંચાઈનો પરિચય…

ગઝલાવલોકન એવી જ છે ઈચ્છા તો મેં આ ઘૂંટ ભર્યો, લે ! છોડ્યો જ હતો કિન્તુ ફરી મીઠો કર્યો, લે ! લઈ પાંખ મહીં એને…

ભગવાન થાવરાણી શાયર હબીબ જાલિબનો માત્ર ચહેરો જ નહીં, પ્રકૃતિ પણ એમના મિત્ર અને મહાન કવિ ફૈઝ અહમદ ‘ફૈઝ’ સાથે મળતી આવતી હતી. એ પણ ફૈઝની…

પ્રવાસી યુ. ધોળકિયા આપણે આપણી લેખમાળાના અગાઉના હપ્તાઓમાં રામાયણકાળનુ મુલ્યાંકન કર્યું હતું. રામ દ્વારા રાવણનો વધ થયો ત્યારે ત્રેતા યુગનો અંત થયો અને દ્વાપર યુગનો…

ભગવાન થાવરાણી ક્યારેક એવું લાગે કે ઉચ્ચસ્તરીય કવિતાના સર્જનમાં જીવનમાં પહોંચેલો કોઈક મોટો આઘાત નિમિત્ત બની જાય છે. જેમ કે વતનથી વિખૂટા પડી જવાનું દુખ. ઇફ્તેખાર…

ભગવાન થાવરાણી એક અબ્દુલ અહદ ‘ સાઝ ‘ પણ હતા. હજૂ ગત વર્ષે જ જન્નતનશીન થયા. મુંબઈના એક મિત્રના ઘરે યોજાતી નાનકડી નિશસ્તોમાં એ અક્સર…

ભગવાન થાવરાણી મુનીર નિયાઝી પણ એ શાયરોમાંના એક છે જે આખી જિંદગી વતનથી બેદખલ થઈ પોતાની રચનાઓ દ્વારા વતનને યાદ કરતા રહ્યા. એમની એક જાણીતી…

સુરેશ જાની નીલ સાવ રસ્તા પર આવી ગયો. એક કાર અકસ્માતમાં તેનું ગળું  બહુ ગંભીર રીતે ઘવાયું હતું. એક વર્ષ હોસ્પિટલમાં ગાળ્યા બાદ તે પાછો…

ભગવાન થાવરાણી ‘શહરયાર‘ નો અર્થ થાય બાદશાહ અથવા રાજકુમાર. આપણે જે શાયરને આ નામે ઓળખીએ છીએ એમનું આખું નામ હતું અખલાક મુહમ્મદ ખાન. એ ઉર્દૂના…

પ્રવાસી યુ. ધોળકિયા આપણી લેખમાળાના સાત મણકાઓમાં આપણે મહાભારત કાળ પહેલાંના, એટલે કે દ્વાપર યુગના અંત સુધીના, ઇતિહાસની માત્ર ઝાંખી જ મેળવી. સ્થળ સંકોચને કારણે,…

ભગવાન થાવરાણી ચાલો, વધુ એક બદાયૂનીનો સાક્ષાત્કાર કરી લઈએ. સૌથી વધુ જાણીતા બદાયૂની એટલે કે શકીલ બદાયૂની.  સંગીતકાર નૌશાદ સાથેના એમના એક ગીત વિષે વિચારીએ…