તુલિપ – મારું હૃદય

મલયાલમ ભાષાના મૂર્ધન્ય કવિ-ગીતકાર શ્રી ઓ.એન.વી. કુરુપનું આખું નામ ઓટ્ટુપ્લાક્કલ નીલકંઠ વેલુ કુરુપ. જન્મ ૨૭ મે, ૧૯૩૧ ના રોજ કોલ્લમ જિલ્લાના ચવરા ગામમાં. પિતાનું નામ ઓ.એન.કૃષ્ણ કુરુપ અને માતાનું નામ કે. લક્ષિમક્કુટ્ટિઅમ્મા. પત્નીનું નામ પી. પી. સરોજિની. પુત્ર રાજીવ. પુત્રી માયાદેવી.

મલયાલમ ભાષા-સાહિત્યમાં અનુસ્નાતક પદવી મેળવીને તેમણે કેરળની ઘણી પ્રતિષ્ઠિત કૉલેજોમાં એક મલયાલમ વ્યાખ્યાતા અને વિભાગીય વડા તરીકે કામ કર્યું છે. કાલિકટ યુનિવર્સિટીમાં એક વર્ષ સુધી અતિથિ આચાર્ય તરીકે પણ કાર્યરત રહ્યા. કેરળ યુનિવર્સિટી, તિરુવનન્તપુરમ્‌ તરફથી તેમને માનદ્‌ ડી.લિટ.ની પદવી પણ આપવામાં આવી છે.

આવા મલયાલમ ભાષાના શિક્ષણવિદ્‌ અને અભ્યાસુ કવિ-ગીતકાર શ્રી ઓ.એન.વી. કુરુપને ૧૯૯૮માં પદ્મશ્રી અને ૨૦૧૧માં પદ્મ વિભૂષણ એનાયત કરવામાં આવ્યો. ૧૯૯૯માં કેરળ સાહિત્ય અકાદમી ફેલોશિપ મળી. ૨૦૦૭માં તેમને જ્ઞાનપીઠ એનાયત કરવામાં આવ્યો અને મલયાલમ ભાષામાં દેશનું આ સર્વોચ્ચ સાહિત્યિક સન્માન મેળવનાર તેઓ પાંચમા સાહિત્યકાર બન્યા. આ અગાઉ જી.સંકરા કુરુપ, એસ.કે.પોટેક્કટ, શિવશંકરા પિલ્લાઈ અને વસુદેવન નાયરને આ સન્માન મળ્યું હતું.

તદુપરાંત ચંડપુષ્પા પદક, કેરળ સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર, કેન્દ્રીય સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર, સોવિયેત લૅન્ડ નેહરુ પુરસ્કાર, વયલાર પુરસ્કાર, વિશ્વદીપ પુરસ્કાર, ઉલ્લૂર પુરસ્કાર, ઓટક્કુષલ પુરસ્કાર, કેરલવર્મા જન્મશતાબ્દી પુરસ્કાર, આશાન પુરસ્કાર, વલ્લત્તોલ પુરસ્કાર, એષુત્તચ્છન પુરસ્કાર, ભારતીય ભાષા પરિષદ પુરસ્કાર (કલકત્તા), જોષ્વા રાષ્ટ્રીય કવિતા પુરસ્કાર (હૈદરાબાદ) જેવાં પુરસ્કારોથી આ કવિની કવિતા સાહિત્ય ક્ષેત્રે પોંખાઈ છે.

શ્રી ઓ.એન.વી. કુરુપે અનેક મલયાલમ ફિલ્મો માટે ગીતો લખ્યાં છે. કેરળ પીપલ્સ આટ્‌ર્સ ક્લબનાં અનેક નાટકોમાં પણ તેઓ સહભાગી રહ્યા છે, જે કેરળની ક્રાંતિકારી ચળવળનો પણ એક મુખ્ય હિસ્સો રહ્યો છે. ‘કલમ મુરુન્નુ’(૧૯૫૬) તેમની પ્રથમ ફિલ્મ હતી. થિયેટર ગીતો અને લખાણો દ્વારા કેરળ રાજ્યમાં પ્રગતિશીલ ચળવળ માટે પણ શ્રી ઓ.એન.વી. કુરુપે અમૂલ્ય ફાળો આપ્યો છે. એેમણે નાટકો અને આલ્બમ ઉપરાંત ૨૦૦થી વધુ ફિલ્મો માટે ૯૦૦થી વધારે ગીતો લખ્યાં છે.

કવિને ફિલ્મ ક્ષેત્રે ગીતકાર તરીકે તેર વખત રાજ્ય સ્તરનો પુરસ્કાર મળ્યો છે અને ૧૯૮૯માં રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર. આમ, સાહિત્ય અને ફિલ્મ બંને ક્ષેત્રે કવિનું પ્રદાન ઝળહળ્યું છે, તો સામાજિક ક્ષેત્રે કવિની કવિતાઓ સતત નોંધાતી રહી છે.

૧૯૮૭માં યુગોસ્લાવિયામાં યોજાયેલ આંતરરાષ્ટ્રીય કાવ્યોત્સવમાં એમણે ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું. ભારતીય ભાષાના આવા મૂર્ધન્ય કવિની વિવિધ અનુવાદકો દ્વારા અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત મલયાલમ કવિતાઓનાં સંચયને ગુજરાતીમાં અનુવાદ કરવા માટેનું નિમિત્ત બન્યો એ બદલ હર્ષ અનુભવું છું.

– ડૉ. અશોક ચાવડા

અનુવાદઃ