Category: ફિલ્મ સંગીત
जलना, जलानाને આવરતા ગીતો – जलनेवालो से दूर
નિરંજન મહેતા આ શ્રેણીનો પ્રથમ મણકો તા..૧૧.૦૬.૨૦૨૨ના રોજ મુકાયો હતો જેમાં ૧૯૫૮ સુધીના ગીતો આપ્યા હતા. આ હપ્તામાં લેખની મર્યાદાને લઈને ૧૯૫૯થી ૧૯૬૨ સુધીના ગીતોને…
जलना, जलानाને આવરતા ગીતો – जलनेवाले जला करे
નિરંજન મહેતા जलना, जलाना શબ્દો ફિલ્મીગીતોમાં જુદા જુદા અર્થમાં વપરાયા છે. ક્યાંક કોઈકને સતાવવાના રૂપમાં તો ક્યાંક થયેલ અનુભવ માટે. આવા ગીતોમાં સૌ પ્રથમ ગીત…
દત્તારામ – દેખી તેરી દુનિયા અરે દેખે તેરે કામ
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ દત્તારામ (મૂળ નામ દત્તારામ લક્ષ્મણ વાડકર_ – જન્મ ૧૯૨૯ – અવસાન ૮ જૂન, ૨૦૦૭ – એ હિંદી ફિલ્મ સંગીતની તવારીખમાં ‘અંધારામાં…
અમાનુષ (૧૯૭૫)
ટાઈટલ સોન્ગ બીરેન કોઠારી જે મિત્રો સિત્તેરના દાયકામાં બિનાકા ગીતમાલાના અઠંગ બંધાણીઓ રહી ચૂક્યા હશે એમને ‘અમાનુષ’ ફિલ્મનું કિશોરકુમારના સ્વરે ગવાયેલું ગીત ‘દિલ ઐસા કિસીને…
આઈ સાવન કી બહાર રે…
વેબગુર્જરી વિશેષ નિયમિત શ્રેણી પુરી થઈ ગઈ હોય અને નવી શ્રેણીની શોધ ચાલતી હોય ત્યારે થોડો સમય નિયમિત સમયપત્રકમાં જગ્યા ખાલી પડે. આવી સ્થિતિમાં એ…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૮) – બાત બાત પે
નિરંજન મહેતા આ લાંબી લેખમાળાનો આઠમો અને અંતિમ ભાગ રજુ કરૂં છું. ૨૦૦૦ની ફિલ્મ ‘અસ્તિત્વ’ના ગીતમાં મોહનીસ બહલના મનોભાવ દર્શાવાયા છે. चल चल मेरे संग…
મન્ના ડે – ચલે જા રહેં હૈ… – ૧૯૫૬
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ મન્ના ડે – મૂળ નામ: પ્રબોધ ચંદ્ર ડે, (૧ મે, ૧૯૧૯ – ૨૪ ઓક્ટોબર, ૨૦૧૩)ની બાળપણમાં તાલીમ કુસ્તીદાવોમાં મહારથ માટે થયેલી….
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૭) – हमेशा हमेशा
નિરંજન મહેતા ભાગ છમાં એક ગીતની નોંધ કરવાની રહી ગઈ હતી તો આ લેખ તે ગીત સાથે કરૂ છું. ૧૯૮૯ની ફિલ્મ ‘ચાંદની’માં એક પ્રેમી યુગલ…
દો રોટી (૧૯૫૭)
ટાઈટલ સોન્ગ બીરેન કોઠારી ‘તાક ધિના ધિન!’ તાલના આ શબ્દો કાને પડતાં તેની પાછળ જ ‘બરસાત મેં… બરસાત મેં હમ સે મિલે તુમ સજન તુમ…
મન્ના ડે – ૧૦૩મી જન્મજયંતિએ, યાદોના રસથાળમાંથી, ગૈર-ફિલ્મી ગીતોનાં વીણેલાં મોતી
સંકલન અને રજૂઆત – અશોક વૈષ્ણવ હિંદી ફિલ્મ સંગીતના ‘૫૦ના દાયકાનાં આકાશમાં નીખરી ઊઠેલા પાર્શ્વગાયક સિતારાઓમાં મન્ના ડે, તેમની ગાયકી આગવી શૈલી અને બહુમુખી પ્રતિભાને…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૬) – रिम जिम रिम जिम बरसे
નિરંજન મહેતા લંબાતી જતી આ લેખમાળાનો આ છઠ્ઠો હપ્તો છે.જેમાં ૧૯૮૩થી ૧૯૯૪ની ફિલ્મોના ગીતોનો સમાવેશ કરાયો છે. ૧૯૮૩ની ફિલ્મ ‘એક જાન હૈ હમ’નું આ ગીત…
હસરત જયપુરી : શંકર જયકિશન સિવાયના સંગીતકારો માટે લખેલાં ગીતો : ૧૯૬૦
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ હસરત જયપુરી (મૂળ નામ – ઈક઼બાલ હુસ્સૈન- જન્મ: ૧૫ એપ્રિલ, ૧૯૨૨ | અવસાન: ૧૭ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૯૯) ને સાહિર લુધિયાનવીની સમકક્ષ કદાચ…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૫) – ठन्डे ठन्डे पानी से नहाना चाहिये
નિરંજન મહેતા આ લેખમાળાની શરૂઆતમાં મળેલા ગીતો પરથી લાગ્યું કે આ શ્રેણી પાંચ ભાગમાં સમાપ્ત થઇ જશે પણ જેમ જેમ ગીતો મળતા ગયા તેમ તેમ…
આનંદ આશ્રમ (૧૯૭૭
ટાઈટલ સોન્ગ બીરેન કોઠારી હિન્દી ફિલ્મોમાં સંગીતની બે મુખ્ય શૈલી (સ્કૂલ) એટલે પંજાબી અને બંગાળી. પંજાબી શૈલીમાં તાલનું માહાત્મ્ય, જ્યારે બંગાળી શૈલીમાં ભાવપ્રવણતાનો પ્રભાવ વધુ…
સાહિરનાં પ્રેમાનુરાગનાં ગીતો – ૧૯ ફિલ્મોનો સંગાથ – રવિ સાથે
સંકલન અને રજૂઆત – અશોક વૈષ્ણવ સાહિર લુધિયાનવી એવા વિરલ કવિઓ પૈકીના કવિ છે જેમણે પોતાનાં પદ્યને ફિલ્મ સંગીત માટે જરા સરખી પણ ઓઝપ ન…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૪) – चलते चलते….
નિરંજન મહેતા આ લેખમાળામાં આગળ વધતા ૧૯૭૨થી ૧૯૭૭ની ફિલ્મોના ગીતોનો આ લેખમાં સમાવેશ કર્યો છે. ૧૯૭૨ની ફિલ્મ ‘આંખો આંખો મેં’ના આ ગીતમાં બે પ્રેમીઓની નોકઝોક…
ગુલામ મોહમ્મદ અને તેમનાં ગાયકો : ૧૯૫૦-૧૯૫૨
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ ગુલામ મોહમ્મદ (જન્મ: ૧૯૦૩ – અવસાન: ૧૭ માર્ચ ૧૯૬૮)ની ૧૯૪૩થી ૧૯૪૯ની સંગીત રચનાઓએ તેમને એક આગવા તાલવાદક તરીકે પ્રસ્થાપિત કરવાની સાથે…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૩} – तुम्हे याद करते करते
નિરંજન મહેતા પાંચ ભાગની આ લેખમાળાના બે ભાગ અગાઉ મુકાઈ ગયા છે જેમાં ૧૯૬૫ સુધીના ગીતોને આવરી લીધા હતાં. આ ભાગ ત્રણમાં આગળના થોડા ગીતોની…
તૂફાન ઔર દિયા (૧૯૫૬)
ટાઈટલ સોન્ગ બીરેન કોઠારી અભિવ્યક્તિના મુખ્ય બે પ્રકાર ગણાવી શકાય: મુખર (loud) અને સૂક્ષ્મ (subtle). પેટાપ્રકાર અનેક છે, પણ સામાન્ય રીતે એમ કહી શકાય કે…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો – (૨} : दिल मेरा नाचे थिरक थिरक
નિરંજન મહેતા આ લેખમાળાનો પાંચ ભાગમાંથી પહેલો ભાગ ૧૨.૦૨.૨૦૨૨ના દિવસે પ્રકાશિત થયો હતો. આ લેખમાં ત્યાર પછીના ૧૯૬૬ સુધીના ગીતોને આવરી લીધા છે. ૧૯૫૮ની ફિલ્મ…
સાહિરનાં પ્રેમાનુરાગનાં ગીતો – ૧૮ ફિલ્મોનો સંગાથ : એન દત્તા સાથે
સંકલન અને રજૂઆત – અશોક વૈષ્ણવ સાહિર લુધિયાનવીને, વ્યક્તિ તરીકે (દેખીતી રીતે), કવિ તરીકે કે ગીતકાર તરીકે દુનિયાએ તેમની કડવાશ (તલ્ખિ), તેમના ચોક્કસ ગમા-અણગમા, તેમના…
જોડે જોડે આવતા શબ્દો -(૧} – ये रात भीगी भीगी
નિરંજન મહેતા ફિલ્મીગીતોમાં ગીતના અર્થ ઉપર ભાર મુકવા એક જ શબ્દ એક સાથે બે વાર મુકાય છે અને આમ તેનો ઉઠાવ જણાય છે. જેમ કે…
તલત મહમૂદનાં યુગલ ગીતો શમશાદ બેગમ સાથે
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ તલત મહમૂદ (૨૪ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૪ – ૯ મે ૧૯૯૬)ની હિંદી ફિલ્મ જગતની કારકિર્દીની શરૂઆત તો ૧૯૪૫ થી થઈ હતી, પરંતુ તેને…
અનારકલી (૧૯૫૩)
ટાઈટલ સોન્ગ બીરેન કોઠારી એક જ વિષયવસ્તુ પર અનેક ફિલ્મો બનતી હોય છે, કેમ કે, દરેક બનાવનાર એ વિષયને પોતાની રીતે જોતો હોય છે. કે.આસિફે…
સાહિરનાં પ્રેમાનુરાગનાં ગીતો – ૧૮ ફિલ્મોનો સંગાથ : એસ ડી બર્મન સાથે
સંકલન અને રજૂઆત – અશોક વૈષ્ણવ ૧૯૪૮માં જેનું બીજ વવાયું હતું તેવી સાહિર લુધિયાનવીની કારકિર્દીને હવે અંકુરિત થવા માટે જે પોષણ જોતું હતું, અને પાંચ…
વાચક–પ્રતિભાવ