લુત્ફ-એ-શેર: મણકો # ૯૧

હર કદમ પર નિત નએ સાંચે મેં ઢલ જાતે હૈં લોગ

દેખતે  હી દેખતે  કિતને  બદલ  જાતે  હૈં  લોગ ..

( પછીથી સાહિર લુધિયાનવીએ કદાચ એ ગઝલમાંથી ‘ પ્રેરણા ‘ લઈ  ‘ જબ ભી જી ચાહે નઈ દુનિયા બસમાં લેતે હૈં લોગ ‘ ફિલ્મ ‘ દાગ ‘ માટે લખ્યું ! )

આ ગઝલના શાયર છે મીર હિમાયત અલી. એમનું તખલ્લુસ છે ‘ શાયર ‘. યાને હિમાયત અલી ‘ શાયર ‘ . બે વર્ષ પહેલાં જ દેહાવસાન થયું એમનું. અનેક પાકિસ્તાની ફિલ્મોના ગીતો લખ્યા. એકાદ ફિલ્મ ગાંઠના પૈસે પણ બનાવી. પછી બધું છોડીને કેનેડા જઈ વસ્યા. એમની એક ખાસ વાત એ કે ચાર સો પાનાંની એમની આત્મકથા ‘ આઈના – સર – આઈના ‘ માત્ર શેરોમાં લખાયેલી છે ! ત્રણ હજારથી યે વધુ શેર ! કમાલ છે ને !

એમના શેરોની ખુશ્બૂથી મઘમઘીએ :

યે બાઝગશ્ત મેરી સદા કી હૈ – યા મુજે

આવાઝ  દે રહા હૈ ખુદા – ગૌર સે સુનો

શાખોં  સે  ટૂટતે  હુએ  પત્તોં કો દેખ કર

રોતી હૈ મુંહ છુપા કે હવા – ગૌર સે સુનો

( બાઝગશ્ત = પ્રતિધ્વનિ, પડઘો )

અને આ એકરારમાં નિહિત ઈમાનદારી જૂઓ :

દુનિયા  ને  તુજ કો મેરા મુખાતબ સમજ લિયા

મહ્વ-એ-સુખન થા મૈં તો સદા અપને આપ સે

( દુનિયા એવું સમજતી રહી કે હું જે કંઈં લખું છું એ તને સંબોધિત કરીને લખું છું. હકીકત તો એ છે કે હું તો સ્વયં સાથે સંવાદમાં મશગૂલ હતો ! )

હવે આ રત્ન :

જે કંઈ કર્યું, જો ખોટું પણ કર્યું એનો કોઈ પશ્ચાત્તાપ નથી. કારણ, મારી ભીતર એક ગુનેગાર પણ છે. ( કોની અંદર નથી ? ) અગત્યની વાત એ કે અંદર વસતો આ ગુનેગાર મૂળભૂત રીતે ભલો છે. આપણને થાય કે ગુનેગાર અને નેકદિલ એ વિરોધાભાસી છે. પણ મૂલત: આપણે બધા વિરોધાભાસોના પોટલાં જ છીએ ને ! તો આ નેકદિલ ગુનેગાર (  માંહ્યલો ! ) મને મારી સમગ્ર બુરાઈઓ અને ભલાઈઓ સહિત સ્વીકારે છે !

સીધી વાત છે.